Als je een (professioneel) fotograaf vraagt of hij of zij vindt dat dit een goede tijd is om fotograaf te zijn, kun je twee totaal verschillende antwoorden krijgen. Een tussenweg lijkt er niet te zijn!

Fotograaf 1 zal met weemoed en misschien zelfs wel tranen in zijn ogen opmerken dat het vroeger zoveel beter was. Die heerlijke spanning van het wachten op het moment dat je films eindelijk ontwikkeld waren. Die heerlijke rust die er toen nog heerste in de natuur, ook op de plekken die nu overlopen worden. En dat heerlijke vette bedrag dat ieder kwartaal door je stockbureau werd bijgeschreven op je rekening, omdat je foto’s talloze keren verkocht waren voor eerlijke vergoedingen die recht deden aan je inspanningen, investeringen en uiteraard je overvloedige talent.

Wat een zalige tijd was dat! Cursisten die nog alles dankbaar voor zoete koek slikten en niet verveeld keken omdat ze alles wat je vertelde al drie keer op internet hadden gelezen. Alles wat je fotografeerde was nieuw en origineel en niet – zoals tegenwoordig – al duizenden keren door anderen (goed) gefotografeerd. De budgetten van tijdschriftredacties gingen toen nog omhoog en als je een goede uitgever zocht voor je fotoboek dan viel er nog iets te kiezen. Marketing was nog niet nodig en de tijd achter de computer was beperkt tot de BTW aangifte eens per kwartaal. En – ook heel fijn – de mensen keken nog vol bewondering tegen je op als je op een verjaardag vertelde dat je professioneel fotograaf was en niet – zoals tegenwoordig – met een blik vol medelijden (‘ach gut, hij kan niks anders, de arme ziel’). Aldus nog steeds fotograaf 1, met nog steeds weemoed en misschien wel tranen in zijn ogen.

Fotograaf 2 zal met glinsterende ogen opmerken – terwijl hij af en toe zijn mobiele telefoon checkt – dat het tegenwoordig zoveel beter is. Al die heerlijke technologische ontwikkelingen die het fotograferen steeds makkelijker en leuker maken. Al die heerlijke apps waarmee je gedetailleerde weerberichten kunt opvragen en de richting van de zonsopgang kunt vaststellen en die je keurig op tijd laten weten of je kunt gaan slapen of beter kunt opblijven voor een prachtige noorderlicht show. En al die heerlijke mogelijkheden om op internet je foto’s met 1 muisklik te tonen aan duizenden mensen, die je direct overladen met complimenten en likes.

Wat een zalige tijd is dit! Je kunt tegenwoordig vrijwel iedere plek op aarde vrij eenvoudig bereiken en thuis op je computer kun je vast bekijken hoe de bergruggen lopen, welke baaitjes het meest fotogeniek lijken en welke lokale fotograaf je zou kunnen vragen om je rond te leiden. Nog nooit was de interesse in fotografie zo overweldigend groot en waren er zoveel potentiële klanten voor je fotoreizen of workshops. Uitgevers zijn niet meer nodig, dat kun je allemaal zelf. Er is iedere maand wel ergens een festival om je beelden te tonen en er zijn tientallen fotowedstrijden om aan mee te doen! Aldus nog steeds fotograaf 2, met nog steeds glinsterende ogen, terwijl hij even het aantal likes op zijn nieuwe Instagram post checkt.

De digitale revolutie heeft de professionele fotografie – net als veel andere beroepsgroepen – volledig op zijn kop gezet. De fotografie is gedemocratiseerd, iedereen kan tegenwoordig fotograferen, iedereen heeft nu goede spullen en iedereen kan publiceren en wedstrijden winnen. Ook is de wereld veel kleiner geworden en zijn woeste exotische landschappen opeens bereikbaar geworden voor grote groepen mensen (en fotografen). Kortom, de professioneel fotograaf is zijn monopolie kwijt en dat doet bij veel profs nog steeds pijn. Het zijn niet per se de beste fotografen van vroeger die overleven, het zijn met name degenen die zich het beste kunnen aanpassen aan de nieuwe tijd met de nieuwe eisen. Darwin voor fotografen.

En waar sta ik zelf dan? Eh … goede vraag. Als een goed ex jurist zou ik willen zeggen: het hangt er vanaf. Ik ben pas in 2013 professional geworden, toen de goede ouwe tijd al lang en breed voorbij was. Toch kan ik wel eens verlangen naar die tijd, als ik alle verhalen hoor. Het lijkt me heerlijk om me met name met fotograferen en creëren bezig te houden, terwijl het geld intussen automatisch binnenstroomt. Aan de andere kant is het ook wel een hele boeiende tijd om nu fotograaf te zijn en vind ik het een hele mooie en spannende uitdaging om me ondanks de moordende concurrentie te handhaven in de markt. En vind ik het leuk om te proberen nieuwe technologieën en (sociale) media te omarmen en op een goede manier in te zetten. En ben ik blij dat ik af en toe eens een column mag schrijven voor Nordic Vision!